ပန္းခ်ီဆရာ ထိန္လင္း၏ လက္ရာ ပန္းခ်ီကား တခု (ဓာတ္ပုံ-ႏိုင္စြမ္း / ဧရာ၀တီ)
အႏုပညာရွင္ ထိန္လင္းရဲ႕ လက္ရာေတြဟာ Narrative ဆန္တယ္၊ ၿပီးေတာ့ စိတ္ခံစားမႈကို ဖြင့္ထုတ္ တင္ျပတဲ့ပံုစံ ျဖစ္တယ္၊ ၿပီး ေတာ့ ပုဂၢလဆန္ဆန္ တင္ျပမႈေတြလို႔ သံုးသပ္ႏိုင္ပါတယ္။ သူ႔ရဲ႕ လူပံုစံကေတာ့ အသား မျဖဴမညိဳ အရပ္ မနိမ့္မျမင့္၊ စကားေျပာရင္ ေအးေအးနဲ႔ တိတိက်က် ေျပာတတ္သူ ျဖစ္ပါတယ္။
ကိုထိန္လင္းဟာ Beyound the Itch (တရြရြ ထိုးဆြမႈရဲ႕ အလြန္) ဆိုတဲ့ ပထမဆံုး တကိုယ္ေတာ္ အႏုပညာ ျပပြဲကို ၂၀ဝ၆ တုန္း က River Gallery မွာ ျပဳလုပ္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီေနာက္ သူဟာ လန္ဒန္ကို ၇ ႏွစ္ၾကာ သြားေရာက္ ေနထိုင္ခဲ့ပါတယ္။
ဒီႏွစ္ မတ္လ ၂၆ ရက္ေန႔ကေန ဧၿပီ ၆ ရက္ ေန႔အထိ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕မွာရွိတဲ့ Rver Galler II မွာ တကိုယ္ေတာ္ ျပပြဲတခု ျပဳလုပ္ခဲ့ပါတယ္။ ႏိုင္ငံျခား ကေန ျမန္မာႏိုင္ငံကို ျပန္ေရာက္လာၿပီး အႏုပညာနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ လုပ္ငန္းေတြကို ဦးစားေပးလုပ္ေဆာင္ သြားမွာ ျဖစ္ေၾကာင္း၊ အႏုပညာကို အားေပး အေထာက္အပံ့ ျဖစ္ေစတဲ့ လုပ္ငန္းေတြ လုပ္ေဆာင္ဖို႔ ရည္ရြယ္ ထားေၾကာင္း သူက ေျပာဆိုပါတယ္။
သူ႔ရဲ႕ အႏုပညာ သူ႔ရဲ႕ဖန္တီးမႈေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ေတာ့ ကိုထိန္လင္းက “ဟုတ္တယ္။ Narrative ဆန္တယ္၊ က်ေနာ္ စိတ္ဝင္စား တာ ၂ ခုရွိတယ္၊ တခုက Community Engagement ကို စိတ္ဝင္စားတယ္၊ လူထုနဲ႔ ပရိသတ္နဲ႔ ဆက္စပ္ၿပီးလုပ္ရတဲ့ Project ေတြကို စိတ္ဝင္စားတယ္၊ ေနာက္တခုက Story Telling ကို စိတ္ဝင္စားတယ္၊ ပံုျပင္ ဇာတ္လမ္း ေျပာျပတာေပါ့၊ အထူးသျဖင့္ က်ေနာ့္ လက္ရာ ေတြမွာ ေတြ႔ရတာက က်ေနာ့္ဘဝကို အႏုပညာနဲ႔ ျပန္ေျပာတာပါ၊ ကြဲျပားေနတာက ပံုမွန္ ဘဝမ်ိဳး မဟုတ္ဘဲနဲ႔ ႏိုင္ငံေရးနဲ႔ ေတာ္လွန္ေရးျဖစ္စဥ္ေတြ ၾကားမွာ ေရာက္ေနခဲ့တဲ့ အေနအထားေပါ့၊ အထူးသျဖင့္ ေျမာက္ပိုင္း ကိစၥ (ABSDF) တို႔၊ ေထာင္တြင္း ထဲမွာ ႀကံဳခဲ့ရတဲ့ အေနအထားေတြပါ၊ ဒါေပမယ့္ အဲဒါေတြခ်ည္းလည္း မဟုတ္ပါဘူး၊ က်ေနာ့္ လက္ရာေတြမွာ အိမ္ေထာင္ေရး ဘဝ အေၾကာင္း၊ က်ေနာ့္ရဲ႕ ပုဂၢလအေတြ႔အႀကံဳနဲ႔ အဲဒီအေပၚ ခံစားခ်က္ေတြကို ပံုျပန္ေျပာသလို ေျပာတာပါ၊ က်ေနာ္ ေရာက္ခဲ့တဲ့ ေနရာ ေတြ၊ ေတြ႔ႀကံဳရတာေတြက တျခား ပံုမွန္လူေတြ အမ်ားစု မေတြ႔ႀကံဳ မျဖတ္သန္းရတဲ့ ေနရာေတြ ျဖစ္ေနတယ္၊ အဲဒီမွာ တေယာက္နဲ႔ တေယာက္ သတ္ျဖတ္ဖို႔ ေခ်ာင္းေျမာင္းေနတာေတြ၊ သတ္ေနၾကတဲ့ ေနရာေတြ ေပါ့၊ အဲဒါေတြ ေတြ႔ႀကံဳရၿပီးတဲ့ေနာက္မွာ ပန္းခ်ီအႏုပညာ နယ္ပယ္ထဲကို ေျခစံုပစ္ဝင္ၿပီး ရပ္တည္ဖို႔ ဆံုးျဖတ္လိုက္တယ္၊ အဲဒီ အခါမွာ ဒီ အေတြ႔ အႀကံဳေတြကို ျပန္တင္ျပဖို႔ ျဖစ္လာ တယ္”လို႔ ရွင္းျပပါတယ္။
“ဒီလိုတင္ျပတာကို တခ်ိဳ႕ အႏုပညာအကဲခတ္ ေတြက အရမ္းကို ပုဂၢလဆန္တယ္ဆိုၿပီး ေျပာတာေတြ ရွိတယ္၊ အဲဒီမွာ ဖန္တီးမႈ မရွိေတာ့ဘူးလိုလို ေျပာတာေတြ ရွိတယ္၊ Concept ဆိုတာလည္း ေပ်ာက္သြား သလိုလို ေျပာတယ္၊ ဒါေပမယ့္ က်ေနာ္ ေတြ႔ရွိသြားတဲ့ အခ်က္ရွိတယ္၊ ၁၉၉၄ ကေန တြက္မယ္၊ ဒီေန႔ဆို ႏွစ္ ၂၀ ေက်ာ္ ရွိၿပီေပါ့၊ က်ေနာ့္ ဘဝ ေတြ႔ႀကံဳမႈက က်ေနာ့္ အႏုပညာ တခုလို႔ ျမင္တယ္၊ ေတာထဲေရာက္ သြားတာ၊ ေထာင္တြင္းေရာက္တာ၊ ႏိုင္ငံျခား ေရာက္သြားတာ၊ ကိုယ္ မကြ်မ္းက်င္တဲ့ ဒီပလိုမက္ နယ္ ပယ္ထဲ ကို ႐ုတ္ခနဲ ေရာက္သြားၿပီး ရွင္သန္ရတာေတြဟာ ေလာကဓံေတြပဲ၊ ေတာထဲမွာ ရွင္သန္ဖို႔ မလုပ္ႏိုင္ရင္ အသက္ ဆံုး႐ံႈးရသလိုပဲ၊ ဒီပလိုမက္ မိသားစုေလာကထဲ ေရာက္သြားၿပီး အဲဒါ ေတြကို မသိရင္လည္း အသက္ဆံုး သြားတာမ်ိဳး လိုပါပဲ၊ ေနရာ တိုင္းဟာ တကယ္ေတာ့ ေတာအုပ္ႀကီးပဲဗ်၊ က်ေနာ္ အဂၤလန္ကို ေရာက္သြားတယ္၊ အဂၤလန္ကလည္း က်ေနာ့္အတြက္ ေတာအုပ္ႀကီးတခုပါပဲ၊ အဲဒီ ေတာအုပ္ထဲမွာ ကိုယ္ Survive ျဖစ္ေအာင္ အသည္းအသန္ လုပ္ရတာပါပဲ၊ ေထာင္ထဲမွာ ပန္းခ်ီ ေရးခြင့္ရဖို႔ ႀကိဳးစားရတာနဲ႔ အတူတူပါပဲ”
ပန္းခ်ီထိန္လင္းႏွင့္ သူ၏ Portrait (ဓာတ္ပုံ – ႏိုင္စြမ္း / ဧရာ၀တီ)
“တကိုယ္ရည္ ျဖတ္သန္းမႈ ဆိုေပမယ့္ လူသားတေယာက္ရဲ႕ ျဖတ္သန္းမႈပါ၊ တနည္း က်ေနာ္တို႔ ျမန္မာ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းနဲ႔ ေခတ္ ကာလ ျဖတ္သန္းမႈကို ေဖာ္ျပတာလို႔ ပိုင္ပိုင္ႏိုင္ ေျပာခ်င္ပါတယ္၊ က်ေနာ္တို႔ အရြယ္ မ်ိဳးဆက္တခုမွာ တကယ့္ကို ေတြ႔ခဲ့ႀကံဳခဲ့ တာ ကို ျပန္ေျပာခ်င္တာပဲ၊ ပန္းခ်ီဆရာမ Tracy Emin ဆိုရင္ သူ႔ရဲ႕ Sexual desire ေတြကို ေရးဆြဲ ျပတယ္၊ မိန္းမသားတဦး ျဖစ္ၿပီး ေတာ့ သူနဲ႔ သူ႔ရည္းစားေတြနဲ႔ အတူ အိပ္ခဲ့တာေတြကို ေရးဆြဲျပတယ္၊ လူအမ်ားအျမင္မွာ မတင့္တယ္ဘူးလို႔ ယူဆထားတဲ့ အျဖစ္ အပ်က္နဲ႔ ပစၥည္းေတြကို ေရးဆြဲျပတယ္၊ ဒါဟာ သူ႔ရဲ႕ ပုဂၢလခံစားခ်က္ပဲလို႔ ဆိုႏိုင္တယ္၊ ဒါေပမယ့္ သူ႔ရဲ႕ဘဝကို ေလ့လာၾကည့္ ေတာ့ သူဟာ ငယ္စဥ္ ၁၃ ႏွစ္ေလာက္မွာ Rape လုပ္တာ ခံခဲ့ရတယ္၊ အဲဒီ လူ႔အဖြဲ႔အစည္း က လ်စ္လ်ဴ႐ႈခဲ့တယ္၊ စံုစမ္းတာတို႔ စစ္ေဆးတာတို႔ မရွိခဲ့ဘူး၊ အဲဒီ ၾကမ္းတမ္းမႈကို ခံစားခဲ့ရတယ္၊ ဒါနဲ႔ သူ႔ရဲ႕ အႏုပညာ လက္ရာေတြမွာ သူ႔ရဲ႕ ပုဂၢလ ေတြ႔ႀကံဳ ခံစားရမႈေတြ ထည့္သြင္း ခ်ျပျခင္းသည္ပင္လွ်င္ လူ႔အဖြဲ႔အစည္း တရပ္မွာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲသင့္တဲ့ အေျခအေန အခ်က္အလက္ အေၾကာင္း အရာကို ထင္ဟပ္ျပတဲ့ သေဘာ ျဖစ္ေနတယ္”
ကိုထိန္လင္းဟာ သူ႔ရဲ႕ ျပပြဲဖြင့္ပြဲေန႔မွာ တက္ေရာက္လာတဲ့ ပရိသတ္နဲ႔အတူ ပန္းခ်ီကားတခု ေပါင္းစပ္ဖန္တီးႏိုင္ခဲ့တယ္လို႔လည္း သိရပါတယ္။
အသက္ ၄၈ ႏွစ္ရွိၿပီျဖစ္တဲ့ ကိုထိန္လင္းဟာ ပန္းခ်ီဆရာ၊ ပါေဖာမန္႔ အႏုပညာရွင္၊ ႏိုင္ငံေရး တက္ႂကြလႈပ္ရွားသူ စသျဖင့္ ထင္ရွား ပါတယ္။
၁၉၈၅ ခုႏွစ္မွာ ဥပေဒအထူးျပဳ ဘာသာရပ္နဲ႔ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္မွာ တက္ေရာက္ခဲ့ၿပီး ၁၉၈၈ ခုႏွစ္ အေရးအခင္း ကာလ ေနာက္ ပိုင္းမွာ ျမန္မာႏုိင္ငံလုံး ဆိုင္ရာ ေက်ာင္းသားမ်ား ဒီမိုကရက္တစ္တပ္ဦး (ABSDF) အဖြဲ႔ဝင္တဦး ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၉၁ ခုႏွစ္မွာေတာ့ စစ္အစိုးရက ဖမ္းဆီးေထာင္ခ်ခဲ့ပါတယ္။ ၂၀ဝ၄ ခုႏွစ္မွာ ေထာင္ကလြတ္လာၿပီး အႏုပညာလုပ္ငန္း ေတြကို အဆက္မျပတ္ လုပ္ေဆာင္လ်က္ ရွိပါတယ္။ ။
The post တရြရြ ထိုးဆြေနတဲ့ ေစ့ေဆာ္မႈေတြနဲ႔ အႏုပညာရွင္ ထိန္လင္း appeared first on ဧရာ၀တီ.